INSTYTUT ASTRONOMICZNY
UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO
51-622 Wrocław, ul. Kopernika 11, tel: (71) 372-93-74

ZAKŁAD HELIOFIZYKI I FIZYKI KOSMICZNEJ








FILTR OBIEKTYWOWY BAADER'A

UWAGA: Podczas prowadzenia obserwacji Słońca należy stale pamiętać, że wszystkie obserwacje są potencjalnie NIEBEZPIECZNE! Należy stale stosować nadzwyczajne środki ostrożności w celu uniknięcia trwałej utraty wzroku! Obserwatorzy zjawisk słonecznych widocznych na jego tarczy muszą stale stosować się do ogólnych zasad bezpieczeństwa podanych na tej stronie oraz na stronie
dotyczącej bezpieczeństwa obserwacji.

Filtr Baader AstroSolar™ sprzedawany jest na naszym rynku w postaci cienkiej metalizowanej folii z tworzywa sztucznego, o doskonałej jakości optycznej i odporności na ścieranie. Doskonale spełnia zadanie jako filtr obiektywowy do teleskopu, umożliwiając prowadzenie doświadczonym obserwatorom bezpiecznych obserwacji struktur na powierzchni Słońca oraz ich fotografowanie.

Filtr ukazuje rzeczywisty kolor tarczy słonecznej. Inne filtry - szklane produkują mglisty niebieskawy lub czerwonawy obraz odcinając tym samym emisję części widma.

Baader AstroSolar™ ma nadany certyfikat bezpieczeństwa przez Narodowe Biuro Standardów w Niemczech, PTB. W odróżnieniu od innych słonecznych filtrów Baader AstroSolar™ jest testowany według EG-Norm 89/686 i EN 169/92. Proces badań zapewnia potencjalnego obserwatora Słońca od niepożądanych skutków działania promieni słonecznych.

Ponieważ folia o której piszę jest bardzo cienka (~ 0,012 mm) konieczne jest wykonanie dla niej odpowiedniej oprawy.

Przy obserwacjach Słońca należy bezwzględnie pamiętać o naszym bezpieczeństwie a także znajdujących się w pobliżu dzieciach. Uszkodzony filtr może zagrozić naszemu wzrokowi. Pamiętajmy aby nigdy nie pozostawiać teleskopu na zewnątrz bez opieki osoby znającej reguły obserwacji Słońca.

Wykonanie oprawy dla filtru Baader AstroSolar™

Powierzchnia folii dla potrzeb filtru słonecznego musi być płaska i wolna od jakichkolwiek zagięć lub wierzchnich uszkodzeń. Po prostu powodują one pogarszanie jakości optycznych filtru.

Zaopatrujemy się w pasek tektury lub brystolu o grubości np. 1mm i szerokości 2 lub więcej centymetrów (w zależności od wielkości teleskopu). Długość paska powinna odpowiadać rozmiarom zewnętrznej średnicy tubusu teleskopu. Końce pasków sklejamy ze sobą. Dla małego teleskopu wystarczy wykonać jeden taki pasek, dla większego instrumentu zalecane jest nawinięcie i sklejenie z sobą 2-3 warstw paska.

Kolejną czynnością jest wykonanie dwóch identycznych krążków z brystolu lub grubej tektury, o średnicy zewnętrznej równej średnicy wykonanego pierścienia. W każdym z 2ch krążków należy wyciąć otwór o średnicy zbliżonej do średnicy obiektywu (soczewki). W przypadku teleskopu zwierciadlanego gdzie na drodze promieni słonecznych znajduje się lusterko diagonalne, wycinamy z boku otwór o rozmiarach 1/3 średnicy lustra teleskopu. Z folii wycinamy krążek o rozmiarach zewnętrznych równych średnicy wykonanych pierścieni. Teraz najtrudniejsza część naszej pracy. Jeden z pierścieni kładziemy na płaskim podłożu i smarujemy jego wierzchnią część klejem (może być "Butapren") i szybko ale ostrożnie nakładamy na niego wycięty krążek folii Baader. Należy zwrócić uwagę aby sama folia nie została pobrudzona przez klej i nie uległa uszkodzeniom. Gdy już nałożymy ją na krążek z tektury, delikatnie dociskamy ją palcami na brzegach. W przypadku filtru o dużych rozmiarach, wygodniejsza okazać się może inna metoda montażowa. Najpierw układa się luźno folię na pierścieniu z tektury i jej połowę obciążamy aby zapobiec ewentualnemu przesunięciu. Następnie, nie obciążoną część folii unosimy nieco do góry i jej niewielki brzegowy fragment smarujemy od spodu klejem, po czym dociskamy do tekturowego pierścienia. W ten sposób stopniowo przyklejamy folię wzdłuż całego obwodu pamiętając aby na bieżąco wyrównywać ewentualne nierówności. Gdy już naklejmy folię na tekturowy pierścień, smarujemy jedną z powierzchni drugiego pierścienia i nakładamy go równo na drugi pierścień. Całość najlepiej przykryć kartką papieru i nieco dociążyć np. książką. Tak pozostawiamy je na około godzinkę wyschniecia.

Pozostaje nam teraz złączenie z sobą oprawionego filtru Baader z wcześniej wykonanym paskiem tektury. Praca jest już w zasadzie zakończona ale dobrze jest wykonanie przynajmniej jednego małego otworka w górnej części bocznej ścianki pierścienia. Ma on na celu usuwanie nadmiaru powietrza przy nakładaniu oprawy z filtrem. Należy pamiętać, że podczas nakładania pokrywki na tubus teleskopu, wzrasta ciśnienie powietrza wewnątrz instrumentu co może doprowadzić do oderwania się folii od oprawy w przypadku jej słabego sklejenia.

Tak wykonana oprawa dla filtru pozwoli nam na wygodne prowadzenie obserwacji Słońca, a doskonała jakość optyczna zastosowanego materiału umożliwi uzyskanie ostrych i kontrastowych obrazów plam i pochodni fotosferycznych na powierzchni naszej Gwiazdy Dziennej. Pamiętajmy także aby folie na filtry słoneczne zakupywać z pewnych źródeł (renomowanych firmach) i nie nabyć przez przypadek jakiejś zwykłej aluminiowej folii do celów spożywczych.

UWAGA!
  • Przed każdą słoneczną obserwacją należy sprawdzić czy filtr jest zamontowany prawidłowo.

  • Nie należy używać filtrów okularowych jeśli teleskop nie ma zamontowanego filtru obiektywowego lub specjalnej diafragmy słonecznej.

  • Jeśli używamy do obserwacji Słońca lornetki oba obiektywy muszą posiadać słoneczny filtr obiektywowy.

  • Lunetka celownicza naszego instrumentu optycznego powinna także być wyposażona w filtr słoneczny dla naszego bezpieczeństwa.

Przy obserwacjach Słońca należy bezwzględnie pamiętać o naszym bezpieczeństwie a także znajdujących się w pobliżu dzieciach. Uszkodzony filtr może zagrozić naszemu wzrokowi. Pamiętajmy aby nigdy nie pozostawiać teleskopu na zewnątrz bez opieki osoby znającej reguły obserwacji Słońca.

opracował: Krzysztof Szatkowski
www.kszatkowski.astrowww.pl
Web-majster: <Krokodyl>